Historie
Grondlegging ‘Maatschappij tot NUT van ’t Algemeen’
Het idee tot het oprichten van een nieuw genootschap voor de volksontwikkeling kwam voort uit een gesprekskring met leden uit Monnickendam en Edam. Jan Nieuwenhuyzen, doopsgezind predikant te Monnickendam, was één van de leden en wordt beschouwd als de grondlegger van ‘De Maatschappij tot NUT van ’t Algemeen’ (’t NUT).
Het was overigens zijn zoon Martinus, opgenomen in de desbetreffende gesprekskring, die het gedachtegoed verder uitwerkte en tot een plan kwam dat hij aan de kring voorlegde.
Stelde de vader zich vooral voor op gemoedelijke en stichtelijke wijze de kennis en de deugden van het volk te verbeteren, op de stichtingsvergadering van 16 november 1784 in de doopsgezinde pastorie te Edam werd op aandringen van de zoon besloten aan die taak toe te voegen ’de verbetering van het schoolwezen en de opvoeding der jeugd als de voornaamste grondslag zijnde ter vorming, verbetering en beschaving van den burger’.
Het NUT heden ten dage
De Maatschappij is tot op heden actief. In Nederland zijn er ruim 70 plaatselijke NUTsdepartementen, zelfstandige verenigingen onder leiding van een landelijk maatschappijbestuur dat het behoud van het gedachtegoed van de Maatschappij bewaakt.
In eerste instantie organiseerde de Maatschappij prijsvragen over onderwijskundige en opvoedkundige kwesties. Later werd ‘het NUT’, met een groot aantal plaatselijke afdelingen, de grondlegger van de NUTsspaarbank (1818), de NUTsverzekering, de NUTsleeszalen, de NUTsscholen en de NUTsvolksuniversiteiten.
De departementen ontplooien vanouds en ook nu nog educatieve activiteiten ten behoeve van de mensen in hun omgeving. Dat gebeurt in de vorm van lezingen, cursussen, educatieve excursies, cultuurreizen en andere culturele activiteiten, soms ook door middel van subsidiëring van activiteiten van andere organisaties. Ook zijn er nog steeds NUTsscholen actief.
Voor meer informatie betreffende de historie van de ‘Maatschappij tot NUT van ’t Algemeen’, alsook het NUT heden ten dage, zie de website van het landelijk NUT: www.nutalgemeen.nl.
